A Anabela chegou á súa casa coa mochila dos libros. Cansa, como sempre, despois dunha xornada completa de estudo, foi directamente para a cociña, como facía sempre, para se servir un copo de zume de laranxa.
Podía moverse pola casa un bo anaco sen atopar presenza viva doutros seres, de feito nin sabía se no lar había máis alguén. Porén, axiña saíu de dúbidas cando sentiu unha persiana que baixaba alá, ao lonxe, nalgún remoto recanto da casa. A moza tomou o seu zume de laranxa e foi para o seu cuarto. No entanto, polo camiño atopou a súa nai que viña do cuarto de baño.
Ela só lle sorriu, de maneira que a nena tivo que imaxinar a conversa que se tería producido se vivise nunha vivenda normal:
— Ola, filla, xa estás aquí?
— Pois, como todos os días a estas horas, que é cando saio do instituto — respondeu a Anabela cun ton tristeiro.
— Moito ben, e tes traballo?
— Teño, como case sempre...
E a nai, co sorriso nos beizos seguiría o seu camiño cara algures interesante, mais na realidade a nai continuou o seu camiño cunha revista na man, allea á filla, para non se sabe moito ben onde.
A moza quedou coa mesma sensación de desacougo que experimentaba naquel lar onde todos a ignoraban, desde sempre, xa desde cativa, onde a ninguén parecía interesarlle o que ela facía ou deixaba de facer.
Ela, a pequena, meniña boíña e calada, pasaba desapercibida, sen problemas coas notas da escola. Decidiu que ía tomar unha ducha antes de se pór a traballar.
O día ía moi caloroso e viña toda suada. Deixou os trebellos enriba da cama e foi para o baño.
Porén, o baño estaba ocupado. Bateu na porta:
— Quen hai dentro?
— Eu! — soou a voz do irmán meirande.
A saber o que estaría a facer.
Con certeza ía levar tempo de máis. Non lle quedaba outra que agardar. Mais agardar, onde? No seu cuarto, non, porque só de pensar que tiña tanto choio de traballos para facer do liceo, xa se puña doente.
Decidiu ir para a cociña, se cadra outro zume de laranxa lle caería ben.
Porén, na cociña non atopou a calma que esperaba.
Na cociña atopou o pai a bater nuns ovos para facer unha tortilla de queixo — o seu prato preferido para a cea — e a nai a coser uns peúgos que tiñan uns buratos na punta que puñan medo.
— Ola... — saudou timidamente a Anabela.
— Ola — saudaron o pai e a nai asemade, mecanicamente, mais sen por un intre interromperen as súas respectivas actividades.
A meniña agardou aínda uns segundos para ver se lle preguntaban polo que tiña entre mans.
Porén, ninguén se interesaba polo dela.
Como sempre. Nunca a ninguén lle interesaba o que ela facía.
Con todo, ela tiña que contar o que lle bulía dentro. Non podía ficar calada, por iso, da que daba uns grolos lentos ao zume de laranxa, explicou:
— No liceo pedíronnos facer un pequeno poemario...
— Un que? — preguntou o pai, non sabe moito ben se porque non entendera pola mor do barullo do aceite a saltar ou se porque non sabía de que lle estaban a falar.
— Un poemario — esclareceu a meniña —. A nosa profesora de literatura quere que probemos a escribir algo literario. Deunos a escoller varios xéneros, para ver onde nos atopamos máis cómodos. Eu escollín a poesía, porque gusto dela e...
Porén, de repente parou de falar. Comprobou con tristeza que a ninguén interesaba o que ela estaba a contar.
O pai tiña toda a súa atención en que a tortilla de queixo non lle caese fóra do pan, mentres a nai se concentraba en que os buratos dos peúgos ficasen ben cosidos e, por tanto, desaparecesen. A Anabela sentiu que a porta do baño finalmente abría. Sen dicir unha palabra máis, apurou o zume de laranxa e foi para o baño para tomar a ducha.
Se cadra, precisaría dunha máscara antes de entrar alí, mais xa estaba afeita a aquelas situacións domésticas.
Entrementres, a nai da Anabela entrou no cuarto da filla para lle preguntar o que quería para cear. Porén, cando entrou no cuarto, descubriu que estaba baleiro.
Que estraño. Onde se metería a rapariga? Tería desaparecido? Secuestraríana? Por un instante sentiu inquedanza.
Non durou moito, porén, porque axiña a nai se decatou de que a ducha no baño estaba aberta. Acababa de ver o home na cociña e o fillo ollaba hipnotizado para a televisión, daquela quitou a conclusión de que a filla estaba no cuarto de baño a tomar ducha, ou é que alguén escoara na casa e ocupara o baño, porque naquel barrio calquera cousa era posíbel, como ben contaban as veciñas...
A segunda hipótese parecía moi improbábel, porque a nai tiña memoria de ter visto a filla antes nesa mesma tarde, con que non a tomou en consideración e pensou que, efectivamente, a Anabela era quen estaba no cuarto de baño.
Mellor así.
E xa ía dar media volta para a cociña, cando os seus ollos, por acaso, se detiveron naquel anaco de papel na papeleira.
Non era un papel anormal, era só un fragmento esgazado.
A nai recolleuno da papeleira e leu nel.
Dicía claramente:
“Como se escribe tristeza”.
Que triste soaba aquilo da tristeza.
E daquela un flash de memoria alcanzou o seu consciente despois de ter abandonado o subconsciente, ao lembrar que a rapariga estivera na cociña e falara dunha tarefa que lle puxeron na escola... si, falara de facer un libro de poemas.
Aquel fragmento que tiña na man era, sen dúbida, un verso frustrado.
E era tan triste de ler.
Tristeza.
Talvez tristeza sexa a palabra máis triste.
Ademais, a poesía é un bo modo de expresar os sentimentos, por tanto, a filla estaba triste.
E por que estaba triste?
Uf, demasiados pensamentos para a nai soa, precisaba da axuda do pai, entrambos terían que resolver aquilo, deberían facer algo, porque, e se tiñan unha filla triste na familia e eles non se tiña decatado? Seica algo non rulaba ben naquela familia? Estaría tamén triste o fillo?
Non, aquel non o parecía, porque ría ás gargalladas diante do televisor con aqueles programas para parvos que engulía un tras outro durante horas.
Xa que logo, a nai decidiu ter unha conversa moi seria co pai sobre a situación da filla.
A nai correu para a cociña na procura do pai.
Atopouno alí a comer na tortilla de queixo con cara de auténtico pracer, porque, para el, para o pai, o mellor momento do día era precisamente aquel, cando se deleitaba na súa tortilla de queixo.
Mesmo dúas veces por ano até botaba canela á tortilla, porque, para el, a canela lle daba o máximo sabor, mais iso deixábao só para ocasións moi especiais, como o seu día de anos ou o seu día dos medios anos, isto é, seis meses despois.
— Meu caro — anunciou a nai nun ton solemne —, temos un problema... Un grave problema.
Ao pai faltáballe o derradeiro bocado da tortilla, mais mesmo así detívose, porque o anuncio da esposa soaba mesmo preocupante.
Durante a cea houbo un silencio moi tenso. Case que se podía cortar co coitelo. O pai e a nai ollaban para a filla de esguello, sen diciren unha palabra.
A ela non lle resultaba estraño, porque sempre a ignoraban, mais se cadra non se decatou do interese que o pai e a nai tiña daquela por ela.
O irmán, pola súa banda, sorbía na sopa como un rinoceronte, alleo a todo o que se desenvolvía ao seu derredor, devecendo só porque chegase a hora de se erguer daquela cadeira na cociña e retornar para o salón, onde pasaría xa tranquilamente varias horas a devorar o programa de telerrealidade para aquela noite, onde se aseguraba que expulsarían unha perruqueira de cadelas de alta sociedade que mantiña unhas relacións moi ruíns cun nutricionista de ameixas, mais que naquela competición onde todos querían gañar o sapo de ouro.
Despois da cea, a Anabela regresou para o seu cuarto.
Ía tentar continuar co seu poema e, asemade, bater o papo polo computador cos seus amigos, tentando trocar mensaxes e axudas arredor das tarefas escolares e tamén facendo plans para a fin de semana.
Por fin os pais ficaron sós na cociña.
— Temos que falar — anunciou a nai.
O pai non tiña maldita vontade de falar, mais non ía oporse á súa muller, que ollaba para el cos ollos ben abertos; el ben sabía que cando a dona o contemplaba cos ollos tan abertos era mellor non mexer un músculo e ficar atento.
— Mais somos unha familia — proseguiu a nai — e aquí falta alguén.
— A nena?
— Non, parvo, o noso fillo, porque el ten que estar ao corrente disto. Se hai un problema coa Anabela, el ten que sabelo e ten que colaborar connosco.
— Se ti o dis...
— Claro que o digo.
— Pois non penso que queira vir para a cociña. Está todo concentrado nesa cousa que pasan pola tele e que o ten hipnotizado — aclarou o pai.
— Pois se o Mahomé non vén á montaña, a montaña vén ao Mahomé.
— Dise xusto ao contrario.
— Tanto ten, xa entendes o que eu quero dicir.
Efectivamente, os pais chantáronse no salón, a ambos os lados do fillo no sofá, para lle contaren o que acontecía coa irmá: que se sentía soa, moi soa e, por tanto, sufría, sufría moito, e que eles eran unha familia, que ela estaba chea de tristeza, que non podían permitir que unha rapariga de trece anos tivese tanta tristeza, porque a tristeza en doses pequenas era, se cadra, aceptábel, mais en grandes doses, non, facía mal ao corpo e á alma, que aí estaba a tía avoa Benigna, toda chea de grans polo corpo porque dicían que na súa mocidade pasara moita tristeza.
O fillo non ouvía, el estaba ao seu, só quería que calasen, que o deixasen ver aquel programa que tanto lle prestaba, mais aquela señora ao seu carón... súa nai, si, non paraba de falar, porén, el, para adiantar o seu silencio e o final daquel monólogo, non facía máis que asentir coa cabeza e dicir, de cando en vez, “si, si, tes razón”.
E foi así como, ao cabo, conseguiu ouvir a frase máxica:
— Entón, concordamos?
— Concordamos dixo o fillo, que tiña a vaga impresión de que lle tiñan falado do ruín que era abusar das bebidas de cola de madrugada.
Os pais erguéronse e marcharon.
O fillo deitouse no sofá e ocupou todo o espazo para se evitar futuras visitas.
Ninguén ía interrompelo na visión deliciosa daquel programa.
Ninguén, agás a publicidade, que viña a cada tres minutos e duraba seis...
Mais el era un tipo sacrificado e podería resistilo.
E foi así como desde aquel día, todo mudou na casa da Anabela. A nai comezou a se mostrar incribelmente amábel con ela, faláballe nun ton xentil e preguntáballe polas súas cousas no liceo. O pai, despois de recibir algún golpe co cóbado da nai, tamén se mostraba interesado en todo o relativo á filla, tanto que até a acompañaba até á porta do seu cuarto. O irmán, pola súa banda, tamén comezou a facer esforzos. Para iso, a nai interpúñase entre el e mais o televisor, impedíndolle ver os seus programas favoritos.
— Tes que ser amábel coa irmá, ouviches?
— Que si, mais quita de aí do medio, que non vexo nada...
— Serás xentil coa túa irmá?
— Serei, mais déixame ver, por favor, como o artista dos macarróns nomea a adicta ás lambetadas de anís...
E foi así como tamén o irmán mostrou un desacostumado comportamento amábel coa irmá sen motivo aparente.
A coitada da Anabela non entendía nada, non entendía como dun día para o outro toda a súa familia pasara de ignorala de todo a quereren ser a súa sombra, até lle daren meco e tela ao lado durante as sesións televisivas á noite, que a ela tan pouco lle interesaban, mais non tería a coraxe de dicir que non...
E aquela noite, despois de rematar o programa en que un esquimo tentaba escoller cinco persoas que tirasen do seu trenó entre trinta candidatos, a Anabela foi para o cuarto.
Por sorte era venres e para o outro día non tiña que se erguer cedo para ir ás aulas.
Abriu o computador e comezou o bate-papo cos amigos que naquel momento estaban en liña, aínda uns cantos deles.
A Anabela comezou a partillar con eles aquela estraña mudanza operada na súa familia, que en cuestións de horas pasara de non saber nada dela a se converteren na súa sombra.
— A túa nai ten cargo de consciencia — comentoulle unha amiga desde Singapur.
— Pode ser, mais por que? — preguntou a Anabela —. E por que os outros tamén?
— Non teño idea — respondeu a amiga de Singapur.
— Se cadra — interveu un amigo de Texas — tomaron algo en mal estado e tiveron unha intoxicación. Deixa pasar aínda uns días e, se ves que a cousa segue igual, chama o médico...
A Anabela sorriu con aquela ocorrencia, aínda que sabía que o texano acreditaba no que dicía. Mais xusto daquela alguén novo entrou no bate-papo. Era a súa amiga Elisa, que estaba cos pais no Xapón e, se cadra, seguiría alí por moitos anos.
Probou a escribirlle, talvez xa conseguira arranxar o computador do pai.
Non daba.
Probou tamén coa voz.
Tampouco non daba.
Que noxo, vivir nun país como o Xapón e ter o computador estragado.
Probou coa cámara, que era o único que funcionaba. Agarrou un anaco de papel e escribiu nel:
“Aínda non che vai esa cousa?”, referíndose loxicamente ao computador.
E a amiga respondeu co mesmo sistema, cun anaco de papel onde escribira a palabra “non”.
Terían que seguir con aquel sistema primitivo e aínda ben que lle funcionaba a cámara de vídeo. Entón a Anabela volveu a escribir a mesma pregunta que formulara uns días atrás:
“Xa sabes como se escribe tristeza en xaponés?”
A Elisa escribiu unha mensaxe rapidamente noutro anaco de papel e mostroullo pola cámara web:
“Xa sei. Envíocho polo correo electrónico”.
Ambas as amigas houberon trocar aínda varias mensaxes con aquel sistema.
Cando a Elisa fechou a canle, a Anabela esgazou aquel papel en que escribira a conversa, botándoo para a papeleira. Quería o anagrama xaponés coa palabra tristeza porque o vira nalgures e gustara del, pensaba facerse, cando for maior de idade, unha tatuaxe con el.
A coitada estaba lonxe de imaxinar o que acontecería despois.
Á outra mañá, cando a nena saíra para ir facer deporte como acostumaba, a nai entrou no cuarto para o ventilar. E por unha desas estrañas casualidades, ollou para a papeleira. Alí atopou aquel anaco de papel, resto da conversa da noite anterior, onde viu escrito:
“Estou a perder a vista por momentos”
Espantouse toda. Correu para o cuarto, tiña que acordar o seu home e contarlle que a terapia de mecos coa filla non bastaba, que a nena precisaba axuda profesional, porque estaba a quedar cega.
Lonxe estaba de imaxinar que a frase enteira, se non estivese esgazado o papel, dicía:
“E fai favor, arranxa xa ese computador, porque con tanto cartaz pola cámara, estou a perder a vista por momentos. Espero que poidas usar o bate-papo con normalidade”.
Porén, a última idea que tivo a nai foi preguntarlle á filla se todo ía ben.
Tan simple coma iso.
